19.yy BAŞLARINDA İSTANBUL'DA EKMEK İHTİYACI | Zübeyde Azman

TANITIM YAZISI

Bu çalışmada XIX. yüzyılın ilk 30 yılında İstanbul’da ekmek ihtiyacı ve ekmekçi esnafının durumu incelenecektir. Ekonomik zorlukların, savaşların, isyanların, kıtlıkların olduğu bu dönemde devlet İstanbul’a zahireyi nasıl tedarik edebilmiştir, ekmeğin kalitesi ve fiyatı ile ilgili nasıl çözümlere ulaşılmıştır, ekmekçi esnafının ilişkide bulunduğu esnaflar hangileridir, fırın ve ekmek çeşitleri nelerdir, hangi fırınlar niçin kapatılmıştır, ekmekçi esnafının alım, satım, kiralama, rehin, miras, şirketleşme işlemleri nasıl olmuştur gibi sorulara cevap aranmıştır. Bu dönem içinde zahire temini ve ekmekçilikle ilgili birçok kitap, makale, tez incelenmiştir. Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi taranmış, ilgili belgeler okunup özetlenmiştir. Çalışmamızda 1800-1830 yılları arasını kapsayan İstanbul Kadı Sicilleri ağırlıklı kaynağımızı oluşturmuştur. On ayrı Kadı Sicili incelenip özetlenmiştir.

Ekmek ihtiyacının karşılanması bütün tarih boyunca olduğu gibi XIX. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin de en önemli meselesi olduğu tespit edilmiştir. Halkın yeterli, sağlıklı, pişkin ve ucuz ekmeğe ulaşması için zahirenin satın alınmasından İstanbul’a nakliyesine, değirmenci ve unculara dağıtılmasından ekmeğin pişip halka satılmasına kadarki süreçte büyük bir organizasyon yapılmıştır. Ekmekçi esnafının kendi aralarında ve diğer esnaflarla olan her türlü mahkemeye yansıyan işlemleri dönemin esnafının durumu ve fiyatlar hakkında bilgilenmemizi sağlamaktadır. Olağanüstü dönemlerde ortaya çıkan sıkıntıları devlet azami gayret göstererek az zarar ile atlatmaya çalışmıştır.